Diễn văn của LHQ tai Lễ phát động tháng hành động quốc gia phòng, chống AIDS 2010
Thưa ngài Phó Thủ Tướng Trương Vĩnh Trọng, Thưa ngài Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu, Các thành viên Ủy ban quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy và mại dâm, Lãnh đạo Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Lãnh đạo Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên, Thưa các quý vị đại biểu, đồng nghiệp và các bạn,
Xin cảm ơn đã cho tôi vinh dự được thay mặt Nhóm phối hợp của LHQ về HIV tham dự cùng các bạn trong buổi lễ sáng nay. Tôi rất vui mừng được trở lại thành phố Thái Nguyên tươi đẹp nơi tôi tới lần đầu năm 2007 vào dịp kỷ niệm Ngày thế giới phòng, chống AIDS. Thật tuyệt vời khi thấy đông đảo đại diện các ban ngành đoàn thể, đại diện cơ quan tổ chức các cấp và các tầng lớp nhân dân cùng tụ họp tại đây trong hoạt động quan trọng này của công cuộc phòng, chống AIDS đa ngành của Việt Nam.
Đứng đây với các bạn ngày hôm nay và chứng kiến sự tăng trưởng kinh tế và tiến bộ mà Thái Nguyên đã đạt được trong hơn ba năm qua khiến tôi nhớ lại lý do vì sao chúng ta đã phấn đấu không mệt mỏi trong suốt 20 năm qua để ngăn chặn và khống chế sự lan tràn của HIV ở Việt Nam. Đó là vì sức khỏe của mỗi người dân Việt Nam, vì sự phát triển và phồn vinh của dân tộc Việt Nam.
Nhân dịp kỷ niệm 20 năm Việt Nam phòng, chống AIDS, tôi xin chúc mừng các bạn và Việt Nam vì những thành tựu đã đạt được trong ứng phó với HIV. Việt Nam đã xây dựng được một trong những bộ luật tiên tiến nhất về HIV và có khung pháp lý bảo vệ quyền của những người sống với HIV cũng như người bị ảnh hưởng bởi HIV. Việt Nam có các chương trình giảm hại bao gồm chương trình điều trị thay thế các chất gây nghiện dạng thuốc phiện bằng Methadone được triển khai nhanh chóng ra khắp cả nước. Chương trình giảm hại này đang giúp dự phòng lây nhiễm HIV và chấm dứt một thói quen nguy hiểm cho những người nghiện chích ma túy. Ngoài ra, ngày càng có nhiều người sống với HIV ở Việt Nam được điều trị để sống lâu hơn và có ích hơn cho xã hội. Và chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con đã được thúc đẩy mạnh mẽ với chiến dịch dự phòng được tổ chức thường niên và kéo dài một tháng, với mục tiêu đến năm 2015 không một trẻ em nào ở Việt Nam còn bị nhiễm HIV khi chào đời.
Tôi vừa trở về từ một chuyến công tác Điện Biên cùng những bạn bè quốc tế ủng hộ công cuộc phòng, chống AIDS của Việt Nam theo lời mời của Phó Thủ Tướng Trương Vĩnh Trọng. Chúng tôi đã được thấy tận mắt những nỗ lực giảm đói nghèo và ngăn chặn dịch HIV bùng nổ trong những người nghiện chích ma túy và lan vào cộng đồng của tỉnh Điện Biên. Tôi nghiêng mình trước sự lãnh đạo mạnh mẽ và nhiệt huyết của Phó Thủ Tướng cũng như trước quyết tâm không ngừng củng cố và mở rộng một ứng phó thực sự đa ngành với HIV của Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên.
Ở Điện Biên chúng tôi cũng được gặp nhiều cá nhân với lòng quả cảm và nhiệt huyết phòng, chống AIDS khác. Đó là những phụ nữ sống với HIV đang hỗ trợ lẫn nhau trong cuộc sống và cất tiếng nói chống lại sự kỳ thị và phân biệt đối xử với những người lớn, trẻ em sống với HIV hay bị ảnh hưởng bởi HIV. Đó là những người trước đây nghiện chích ma túy nay đang cống hiến sức lực của mình để giúp bạn bè họ phòng lây nhiễm HIV. Trong hơn ba năm sống và làm việc tại đây tôi đã gặp nhiều người Việt Nam cống hiến sức mình để phòng, chống AIDS ở nhiều tỉnh thành như Thái Nguyên và Điện Biên. Tôi ngưỡng mộ sự lãnh đạo mạnh mẽ và những nỗ lực to lớn của các bạn trong cố gắng hướng tới thực hiện tiếp cận phổ cập đến các dịch vụ dự phòng HIV, điều trị, chăm sóc và hỗ trợ.
Như Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon đã nói trong chuyến thăm mới đây đến một trung tâm y tế cung cấp các dịch vụ toàn diện về HIV của Việt Nam, các bạn không chỉ giúp ngăn ngừa sự lan tràn của HIV và giảm tử vong do AIDS mà còn làm được nhiều hơn thế. Các bạn đang cứu sống những con người sẽ chung tay xây dựng một nước Việt Nam giàu mạnh.
Tôi xin chúc mừng và cảm ơn tất cả các bạn, nhưng tôi cũng kêu gọi các bạn nỗ lực nhiều hơn nữa.
Chúng ta đang tiến đến gần cuối năm 2010 – thời điểm Việt Nam phải đạt được các mục tiêu về tiếp cận phổ cập đã cam kết cách đây bốn năm – nhưng chưa phải mọi người cần đến các dịch vụ về HIV đều tiếp cận được đến dịch vụ. Gần nửa số người sống với HIV cần điều trị vẫn đang chờ đợi. Cứ bốn phụ nữ có thai thì mới có một người được xét nghiệm HIV và chỉ có một trong ba bà mẹ nhiễm HIV được điều trị để giảm nguy cơ lây nhiễm sang con. Dù số lượng các cơ sở tư vấn và xét nghiệm tự nguyện hiện có đã tăng gấp rưỡi so với cách đây 5 năm, bao cao su và bơm kim tiêm sạch đã phổ biến hơn trước rất nhiều nhưng HIV vẫn tiếp tục lây nhiễm trong những người nghiện chích ma túy, người bán dâm, nam quan hệ tình dục đồng giới và bạn tình của họ.
Chắc các bạn sẽ nghĩ rằng vậy chúng ta có thể làm gì hơn nữa? Làm thế nào để lấp đầy những khoảng trống nói trên?
Câu trả lời nằm trong chủ đề của Tháng hành động quốc gia phòng, chống AIDS năm nay: tiếp cận phổ cập và quyền con người. Luật Việt Nam bảo vệ quyền của những người sống với HIV và có nguy cơ lây nhiễm cao – nhưng chúng ta cần bảo đảm rằng luật được mọi người dân, mọi cấp cơ quan đoàn thể đều thấu hiểu, tôn trọng và thực thi. Điều cốt yếu là giảm kỳ thị và phân biệt đối xử. Những người có nguy cơ lây nhiễm cao không dám xét nghiệm HIV hay yêu cầu vợ/chồng dùng bao cao su vì sợ bị coi là dính đến tệ nạn xã hội. Những người sống với HIV không dám công khai tình trạng nhiễm của mình vì sợ bị cộng đồng xa lánh. Nhiều nơi ở Việt Nam, bóng tối của kỳ thị và phân biệt đối xử vẫn đang bao trùm quanh HIV và tạo điều kiện cho virus này tiếp tục âm thầm lây lan trong cộng đồng. Chúng ta cần đem ánh sáng đến xua tan những bóng đen kỳ thị và phân biệt đối xử này. Chúng ta cần chú trọng nhiều hơn đến các vấn đề ưu tiên hàng đầu nhằm duy trì những thành quả phòng, chống AIDS đã đạt được và đẩy nhanh tiến độ thực hiện tiếp cận phổ cập và Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ là chặn đứng và bắt đầu đẩy lùi dịch HIV vào năm 2015.
Trước tiên, cần tập trung nhiều hơn vào công tác dự phòng. Mở rộng hơn nữa các chương trình giảm hại trong đó có chương trình điều trị bằng Methadone, và giúp những người nghiện ma túy, người bán dâm và nam quan hệ tình dục đồng giới dễ dàng tiếp cận các dịch vụ giảm hại này.
Tiếp theo, cần huy động nhiều nguồn lực đa dạng hơn và tăng các nguồn lực trong nước cho phòng, chống AIDS. Tất cả các nguồn lực đều cần được sử dụng một cách hiệu quả nhất. Tất cả các thành tựu trong phòng, chống AIDS mà Việt Nam đã đạt được cũng như nỗ lực thực hiện các cam kết quốc tế trong phòng, chống AIDS sẽ bị đe dọa nếu chúng ta không bảo đảm được tính bền vững của ứng phó quốc gia với AIDS.
Những nhiệm vụ này đều vô cùng khó khăn, nhưng không phải là không thể thực hiện được. Chúng ta có thể thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ này. Dưới sự lãnh đạo của Ngài Phó Thủ Tướng mỗi người chúng ta hãy cam kết với chính mình, giữ trọn lời hứa chặn đứng HIV. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói “Dễ trăm lần không dân cũng chịu. Khó vạn lần dân liệu cũng xong”.
Hãy tham gia vào các hoạt động của Tháng hành động quốc gia phòng, chống AIDS năm nay. Hãy rủ đồng nghiệp, bạn bè, người thân và hàng xóm của bạn cùng tham gia, và hãy nói với họ về những thông điệp của tháng hành động năm nay. Nếu bạn làm vậy tức là bạn đang giúp đồng bào của mình có sức khỏe tốt hơn, có cuộc sống tươi đẹp hơn và bạn đang góp phần xây dựng một tương lai tươi sáng cho nước nhà.
Xin cảm ơn và chuc suc khoe
